Projekt wymiany polsko-niemieckiej „Śladami Jadwigi Ankiewicz – projekt historyczno-kulturoznawczy”
We wrześniu 2024 r. Centrum Edukacji Nauczycieli w Łomży włączyło się w organizację polsko-niemieckiego projektu pt. „Śladami Jadwigi Ankiewicz – projekt historyczno-kulturoznawczy”, realizowanego przez Zespół Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących nr 6 w Łomży i Gymnasium Neu Wulmstorf w Niemczech.
Pomysł na projekt zrodził się na spotkaniu kontaktowym zorganizowanym przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży pn. „Den Blick zurück, gemeinsam nach vorn”, mającym na celu znalezienie chętnych nauczycieli i nauczycielki do realizacji wspólnych projektów historycznych i organizowania wymian szkolnych w ramach partnerstwa polsko-niemieckiego. W spotkaniu uczestniczyli pani Iwona Czaplicka – konsultant ds. nauczania j. niemieckiego i projektów edukacyjnych w Centrum Edukacji Nauczycieli w Łomży oraz pan Jan Kleinichen – nauczyciel j. niemieckiego i historii w Gymnasium Neu Wulmstorf, którzy postanowili zawrzeć partnerstwo między szkołami, a pani Iwona Czaplicka wybrała Zespół Szkół Ekonomicznych jako szkołę partnerską dla tego przedsięwzięcia.
Kolejnym krokiem było spotkanie przygotowawcze w Warszawie w lutym 2024 r. zespołu projektowego –stronę polską reprezentowali pani Ewa Korytkowska, pan Michał Polkowski i pani Iwona Czaplicka, stronę niemiecką pan Jan Kleinichen i pan Frank Schmekel – zastępca dyrektora w Gymnasium Neu Wulmstorf. Na spotkaniu został opracowany program wymiany. Nauczyciele wybrali jako cel projektu poznanie historii młodej dziewczyny –Jadwigi Ankiewicz – łączniczki w polskiej organizacji harcerskiej Szare Szeregi, aresztowanej w ulicznej łapance, osadzonej w warszawskim więzieniu Pawiak, a następnie przetransportowanej do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie spędziła około 5 miesięcy, pisząc dzienne relacje z pobytu. Organizatorom projektu zależało, aby pokazać młodemu pokoleniu, jakie konsekwencje na życie jednostek, na życie młodych niczemu niewinnych ludzi miała i ma dziś wojna, czym skutkuje wykluczanie, poniżanie i niszczenie innych, jak ponadczasowymi wartościami są demokracja, wolność, prawa obywatelskie w poszanowaniu innych.
Wymiana odbyła się w dniach 26.09.2024 r. – 1.10.2024 r. Grupy z Gymnasium Neu Wulmstorf oraz Zespołu Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących nr 6 w Łomży spotkały się w Warszawie, gdzie spędziły pierwsze dni projektu. Uczniowie podczas pobytu w stolicy Polski uczestniczyli w grach integracyjnych, wspólnie spacerowali po warszawskiej starówce, prezentując ważne miejsca związane z historią miasta, takich jak Uniwersytet Warszawski, Pałac Prezydencki, Kolumna Zygmunta, Zamek Królewski, Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela, Barbakan, Pomnik Małego Powstańca oraz Pomnik Jana Kilińskiego. Ponadto w ramach warsztatów stworzyli listę wydarzeń związanych z II wojną światową, o których mówi się w polskich i niemieckich szkołach i ułożyli ją na osi czasu oraz dopasowywali również fakty z życia bohaterki projektu do osi czasu. Wszyscy oddali się także wspólnej lekturze fragmentów „Dziennika” Jadwigi Ankiewicz z 15 i 16 stycznia 1943 r., które opisywały dramatyczne wydarzenia związane z jej aresztowaniem i osadzeniem na Pawiaku. Lektura ta stała się punktem wyjścia do głębszych rozmów oraz nawiązywania kontaktów między polskimi i niemieckimi uczniami. Następnie grupa udała się do byłego więzienia Pawiak, miejsca pamięci narodowej. Zwiedzanie obiektu odbywało się w językach polskim i niemieckim, co pozwoliło uczestnikom z obu krajów w pełni zrozumieć tragiczne wydarzenia związane z tym miejscem. Młodzież mogła na własne oczy zobaczyć miejsce, w którym więziona była Jadwiga Ankiewicz, co wywarło na wszystkich ogromne wrażenie. Następnie uczniowie wzięli udział w grze terenowej, której celem było podążanie śladami Jadwigi Ankiewicz. Trasa gry obejmowała m.in. Kino Polonia – dawny Hotel Imperial, gdzie Jadwiga została aresztowana. Ważnym punktem gry było oddanie hołdu przy grobie Jadwigi Ankiewicz na Cmentarzu Bródnowskim, gdzie uczestnicy wymienili szarfę z polską flagą, zapalili znicze oraz odczytali wiersze w języku polskim i niemieckim, będące hołdem dla bohaterki projektu. Wspólne poszukiwanie grobu z wykorzystaniem internetowej aplikacji, jego uprzątnięcie, modlitwa oraz chwila zadumy sprawiły, że wszyscy poczuli, że robią coś ważnego i niezwykłego. Była to prawdziwie wzruszająca chwila, która zjednoczyła młodzież w hołdzie dla ofiar wojny. Dzień zakończył się wspólnymi zakupami, rozmowami w grupach polsko-niemieckich, wzajemną nauką słówek i zwrotów w języku polskim i niemieckim oraz podsumowaniem dotychczasowej pracy projektowej. Zaczęły się tworzyć pierwsze polsko-niemieckie przyjaźnie...
Kolejnego dnia uczestnicy wymiany wyruszyli do Lublina. Tuż przed wjazdem do miasta, grupy zapoznały się z kolejnymi fragmentami „Dziennika” Jadwigi Ankiewicz z 16 i 17 stycznia 1943 r., w których opisała przejazd w nieludzkich warunkach z więzienia Pawiak w Warszawie do obozu koncentracyjnego na Majdanku w Lublinie. W Muzeum Państwowym na Majdanku odbyły się warsztaty w języku angielskim z panią Karoliną Wasiluk na temat pobytu Jadwigi Ankiewicz w obozie koncentracyjnym. Oprowadzanie po terenie obozu było okazją, aby zobaczyć, gdzie więziona była Ankiewicz i inne ofiary II wojny światowej. Wizyta była poruszającym przeżyciem, które pozwoliło zarówno Polakom, jak i Niemcom, zrozumieć brutalność historii oraz wagę pamięci o tych wydarzeniach. W grupach polsko-niemieckich uczniowie czytali kolejne fragmenty „Dziennika”, a następnie wspólnie stworzyli listy skierowane do bohaterki projektu, wyrażając tym samym swoje przemyślenia oraz emocje związane z jej losami. W ramach prowadzonych warsztatów zaprezentowane zostały wyniki pracy projektowej. Uczniowie wymieniali się refleksjami i wnioskami dotyczącymi zarówno historycznych wydarzeń, jak i współczesnych wartości.
Po przyjeździe do Łomży uczniowie wzięli udział w wycieczce po Łomży, którą prowadził przewodnik z Lokalnej Organizacji Turystycznej, pan Wojciech Winko z pomocą pana Michała Polkowskiego w roli tłumacza. Była to możliwość, by zobaczyć najważniejsze zabytki miasta, takie jak Katedra Łomżyńska, Domek Pastora, Brama Napoleona oraz Stare Miasto, poznać historię tych miejsc oraz ich znaczenie dla regionu, a także dowiedzieć się więcej o lokalnej kulturze. Przedostatni dzień wymiany uczniowie spędzili w Nowogrodzie, gdzie w ramach warsztatów rękodzielniczych, uczniowie nauczyli się przygotowywać i wypiekać kurpiowskie pieczywo obrzędowe, które ma przynosić szczęście ich właścicielom. Każdy z uczestników stworzył taki talizman. Figurki powstały z ciasta wykonanego z mąki żytniej i gorącej wody. Warsztaty te były okazją do wspólnej zabawy i wymiany doświadczeń związanych z dziedzictwem kulturowym Polski. W Skansenie Kurpiowskim w Nowogrodzie uczniowie spotkali się z panem Grzegorzem Andrzejem Palką, Burmistrzem Nowogrodu, który wręczył gościom figurki w regionalnych strojach kurpiowskich.
Projekt zakończył się oficjalnym spotkaniem w Zespole Szkół Ekonomicznych w Łomży, na którym podsumowano rezultaty wspólnej pracy. Obie grupy uczniów zaprezentowały film dokumentujący przebieg wymiany, a przed szkołą wspólnie posadzono żonkile, które mają przypominać o współpracy i ważnych wydarzeniach historycznych. W spotkaniu uczestniczyli pan Jacek Piorunek – członek Zarządu Województwa Podlaskiego i pan Zbigniew Kossakowski – Dyrektor Centrum Edukacji Nauczycieli w Łomży.
Wymiana dobiegła końca, pozostawiając uczestników z wieloma cennymi wspomnieniami, nowymi przyjaźniami oraz poszerzoną wiedzą o kulturze i historii obu krajów.
„Przedsięwzięcie współfinansowane przez Samorząd Województwa Podlaskiego w ramach Konkursu pn. „WSPARCIE WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM W 2024 ROKU”
Projekt dofinansowała Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży.
Link do fotogalerii: